Bảo hiểm thất nghiệp - Các thông tin hữu ích cần biết dành cho doanh nghiệp và người lao động

Người lao động phải tham gia bảo hiểm thất nghiệp khi làm việc theo hợp đồng lao động hoặc hợp đồng làm việc như sau:

• Không xác định thời hạn
• Xác định thời hạn
• Theo mùa vụ hoặc theo một công việc nhất định có thời hạn từ đủ 03 tháng đến dưới 12 tháng

Các đối tượng người lao động không phải tham gia bảo hiểm thất nghiệp:

• Người lao động đang hưởng lương hưu
• Giúp việc gia đình

Lưu ý: Trường hợp người lao động giao kết và đang thực hiện nhiều hợp đồng lao động tại cùng một thời điểm thì người lao động và người sử dụng lao động của hợp đồng lao động được giao kết đầu tiên có trách nhiệm tham gia bảo hiểm thất nghiệp.

Người sử dụng lao động bắt buộc phải tham gia bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động tại tổ chức bảo hiểm xã hội trong thời hạn 30 ngày, kể từ ngày hợp đồng lao động hoặc hợp đồng làm việc có hiệu lực. Đối tượng người sử dụng lao động phải tham gia bảo hiểm thất nghiệp bao gồm:

• Cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập, đơn vị vũ trang nhân dân
• Tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức chính trị xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp
• Cơ quan, tổ chức nước ngoài, tổ chức quốc tế hoạt động trên lãnh thổ Việt Nam
• Doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ gia đình, hộ kinh doanh, tổ hợp tác, tổ chức khác
• Cá nhân có thuê mướn, sử dụng lao động theo hợp đồng làm việc hoặc hợp đồng lao động đã nêu

Tiền lương do nhà nước quy định. Vì vậy, tiền lương tháng làm cơ sở để tính mức đóng bảo hiểm thất nghiệp là tiền lương theo ngạch, bậc, cấp bậc quân hàm và các khoản phụ cấp chức vụ, phụ cấp thâm niên vượt khung, phụ cấp thâm niên nghề. Tiền lương này sẽ tính trên mức lương cơ sở.

Tiền lương do doanh nghiệp quyết định. Tiền lương tháng làm cơ sở để tính mức đóng bảo hiểm thất nghiệp bao gồm mức lương, phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác. Trong đó:

Mức lương: Mức lương tính theo thời gian của công việc hoặc chức danh theo thang bảng lương được người sử dụng lao động xây dựng căn cứ trên quy định của pháp luật lao động và đã được sự thoả thuận giữa người lao động và người sử dụng lao động. Đối với người lao động hưởng lương theo sản phẩm hoặc lương khoán thì ghi mức lương tính theo thời gian để xác định được đơn giá sản phẩm hoặc lương khoán. Mức tiền lương tháng đóng bảo hiểm thất nghiệp không được thấp hơn mức lương tối thiểu vùng theo quy định mới nhất.

Phụ cấp lương: Bao gồm

• Các khoản phụ cấp lương hỗ trợ cho các yếu tố về điều kiện lao động, tính chất phức tạp của công việc, điều kiện sinh hoạt, mức độ thu hút lao động đã chưa được tính đến hoặc tính chưa đủ trong mức lương thoả thuận mà hợp đồng lao động đã ghi nhận.
• Các khoản phụ cấp gắn liền với quá trình làm việc và kết quả thực hiện công việc của người lao động bao gồm: phụ cấp chức vụ, chức danh; phụ cấp trách nhiệm; phụ cấp nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm; phụ cấp thâm niên; phụ cấp khu vực; phụ cấp lưu động; phụ cấp thu hút và các phụ cấp khác có tính chất tương tự.

Các khoản bổ sung khác: Các khoản bổ sung trong tiền lương hàng tháng sẽ được thoả thuận giữa người lao động và người sử dụng lao động, bao gồm:

• Các khoản bổ sung xác định được bằng mức tiền cụ thể cùng với mức lương thoả thuận trong hợp đồng lao động và được trả định kỳ hàng tháng trong mỗi kỳ trả lương.
• Các khoản bổ sung không xác định được mức tiền cụ thể cùng với mức lương thoả thuận trong hợp đồng lao động, trả thường xuyên hoặc không trả thường xuyên trong mỗi kỳ trả lương gắn với quá trình làm việc và kết quả thực hiện công việc của người lao động.

Các giấy tờ cần có trong bộ hồ sơ hưởng bảo hiểm thất nghiệp bao gồm:

• Đơn đề nghị hưởng bảo hiểm thất nghiệp theo mẫu do Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội quy định.
• Bản chính hoặc bản sao có chứng thực của một trong các giấy tờ sau đây xác nhận về việc chấm dứt hợp đồng lao động hoặc hợp đồng làm việc: Hợp đồng lao động hoặc hợp đồng làm việc đã hết hạn hoặc đã hoàn thành công việc theo hợp đồng lao động; quyết định thôi việc; quyết định sa thải; quyết định kỷ luật buộc thôi việc; thông báo hoặc thỏa thuận chấm dứt hợp đồng lao động hoặc hợp đồng làm việc.
• Sổ bảo hiểm xã hội.

Sau khi chấm dứt hợp đồng lao động đúng pháp luật lao động, người lao động sẽ nộp hồ sơ hưởng bảo hiểm thất nghiệp tại các trung tâm dịch vụ việc làm do cơ quan nhà nước có thẩm quyền thành lập. Để hưởng bảo hiểm thất nghiệp, người lao động cần thực hiện theo 04 bước sau:

• Bước 1: Chuẩn bị một bộ hồ sơ hưởng bảo hiểm thất nghiệp đầy đủ và nộp trực tiếp đến trung tâm dịch vụ việc làm trong thời hạn 03 tháng kể từ ngày chấm dứt hợp đồng lao động.
• Bước 2: Cơ quan nhà nước có thẩm quyền sẽ ra quyết định hưởng trợ cấp thất nghiệp cho người lao động trong thời hạn 20 ngày kể từ ngày trung tâm dịch vụ việc làm tiếp nhận đủ hồ sơ. Lúc này, bạn đến trung tâm dịch vụ việc làm nhận quyết định hưởng trợ cấp thất nghiệp theo ngày ghi trong phiếu hẹn.
• Bước 3: Trong thời hạn 05 ngày kể từ ngày nhận được quyết định hưởng trợ cấp thất nghiệp, bạn tới cơ quan bảo hiểm xã hội nhận trợ cấp thất nghiệp tháng đầu tiên.
• Bước 4: Hàng tháng, bạn cần đến trung tâm dịch vụ việc làm để thực hiện thông báo về việc tìm kiếm việc làm theo đúng quy định.